husmormote

Godtfolk! No kjem stundi de hev venta på: Med stød hand skal husmori og maken gjeva dykk ei rikt illustrert innføring i siste nytt på husmormotefronten. Som det heiter på sidemålet: Her er intet overlatt til tilfeldighetene! Med friske fargar og sidrumpa stilongs viser dei korleis kokekunsten kann gleda augo like mykje som smakslaukane.

Nærlesing av uppskrift med matchande

forklæde og uppvaskkost. 

Og boki? Frå bollar til burritos.

 Nærlesing av ei onnor kokebok som er mykje

nytta i heimen. Vanleg ordbyte millom makane:

"Kva skal me ha til middag i dag?"

"Me spør Gunda!" (signert utgåva)

Utdrag frå Smalhans-boki hennar Gunda. 

Merk ordet husmødrer midt i bilætet.

Men det er ikkje chili con carne makane lagar.

Kva kann det vera, tru?

Her er det likt til at husmori skjer paprika so snøgt

at fingrane vert skamfarne. Slikt driv ho ikkje med:

Etter eit ublidt møte med ein kjøkenkniv 

i heimkunnskap i 6. klasse, skjer ho 

seint og varsamt. 

Under forklædet finn me husbunaden:

slapp stilongs (visest ikkje so godt her)

og anonymt spøtte labbar.

Glimt frå millomvasken. 

SJÅ ALT SOM MATCHAR!

Programleidarar i fjernsynet skifter kjole jamt.

Husmori skifter forklæde.

Men det skal matcha kosten.

Grønt og rosa og lett knekk i knei.

Endeleg ser de godsakene: 

Ein marokkansk vegetarrett som snøgt fekk namnet grapsegryte,

og som endåtil vert laga i gryta hennar mor.

Legg merke til dei frekke kontrastane i samspelet

millom gryteklut, steikespade og grønsaker. 

Ho mor ho kveikjer alle ljos.

Kjole uppe i vinstre hyrna.

Megamatch frå topp til labbetå.

So er det berre å hogga innpå, 

eller som det heiter austanfor:

"Skjer og et, fins itte ben!"

Ivar Aasen er DAUD

Enno er det nokre vikor att av Aasen-året. For meg er det i grunnen Aasen-år stødt – ja, kvar dag er Aasen-dag, spyrr du meg. Fylgjeleg skal eg halda fram med å skriva smått og stort um denne karen i tidi som kjem òg, anten de vil eller ikkje. I dag skal eg fortelja dykk um ein kjepphest som Aasen og eg rid i lag. Jiiiiha!

Svært mange hev lært at det er stygt å segja at ein person daud. Eg hev høyrt småe ungar ned i 10-11-årsalderen retta på kvarandre, til dømes tvo gjentor på bussen i Nidaros, der ei av deim sagde: «Nabo'n min e dau'.» Då kom det straks frå ho hine: «Nei, det e stygt å si! Du må si at'n e dø'.» Men kvifor det? Daud og død – det er då plent det same ordet, berre i ulik form? 

Skilnaden er at dau' hev vore den utan tvil vanlegaste uttaleformi i talemål yver heile landet i mange hundrad år. So det, so! Dø' og død hev kome inn seinare, i hovudsak frå dansk. Og kven tala dansk? Dei «fine». So var det vel nokon av dette finfolket som vart støytte og okka og bar seg, og so sende dei ut ålvorsord i aust og vest og greidde å yvertyda det jamne folket um at dau' var grovt og rått og vyrdlaust og ein styggedom – dei laut segja dø', i minsto i høgtidssame stunder. Trur eg, då. Noko prov hev eg ikkje. I alle fall hadde mange lært seg til å segja dø' tidleg på 1800-talet, då Aasen fór kringum på granskingsferd. Det lika han ikkje!

Lat oss fyrst sjå kva han skreiv um saki i Prøver af Landsmaalet i Norge, som kom ut i 1853. I ei målprøva frå Telemark ser me at informanten hev nytta formi dø'. Aasen legg inn ein merknad til ordet, og der stend det: «For daud. Ogsaa i mange andre Distrikter gjøres den latterlige Forskjel imellem død og daud, at det første bruges i Alvor og om Mennesker, men det sidste kun om Dyr og i Spøg.» 

So gjeng me til storverket Norsk Grammatik frå 1864. Aasen held seg i skinnet lenge, til dømes skriv han ein stad: «I nogle faa Ord er Ø for Au blevet meget utbredt i Landet, nemlig i Brød (for Braud), Nød (Naud), Død (Daude).» Alt vel so langt. Men han greider ikkje lata vera, og mot slutten høgg han til:

«Det danske Bogmaal har saa længe været fremstillet som Mønster for den norske Talebrug, at det ikke er at undres paa, at ogsaa Almuen tildeels har søgt at lempe sig derefter. [...] I Samtale med fremmede eller reisende Personer ville Landsfolk ogsaa gjerne Tale saa dansk som muligt og vogte sig for at bruge sine egne gammeldags Udtryk, saa at vistnok mange Fremmede komme til at faae et meget feilagtigt Begreb om Landets Talebrug. Paa flere Steder ansees de norske Former at være for simple i en Tale om gudelige Ting, og der findes endog Exempler paa, at et Ord kan bruges i to Former, en dansk til bedre Brug og en norsk til andre Ting; saaledes pleier man paa nogle Steder at sige ‘daud’ om Dyr, men derimod ‘død’ om Mennesker, hvorefter altsaa den norske Form skulde være god nok, naar der Tales om Fæ, men ikke ellers. Og naar det skal være rigtig vakkert, vil man nok ikke heller være synderlig vel tilfreds med saadanne Former som: Aaker, Skaap, Skot, Skuld, djup, turr, og lignende, da de ikke passe til Mønstersproget og altsaa kunne vække Mistanke om Mangel paa ‘Dannelse’.»

 Ja-ja. I Norsk Ordbog frå 1873 er det på'n att. Uppslaget til daud ser slik ut:

daud, adj. 1) død, ikke længere levende. G. N. daudr. (Goth. dauþs). 2) stille, uden Liv eller Rørelse (om et Sted); ogsaa kraftløs, uvirksom, f. Ex. om jord. At man paa nogle Steder adskiller daud og død, saa at det første bruges om Dyr og det sidste om Mennesker, grunder sig kun paa en falsk Forestilling.

Sanneleg eg segjer dykk: Det er ikkje stygt å segja dau'! Tvert um, det er god norsk. Og eg hev Ivar Aasen i ryggen, so det nyttar ikkje å segja imot. I alle fall bør me gjera Aasen den æra, at me brukar daud når me talar um honom.

fridtun (hus)morar seg: ferding spessial

Eit tidlegare innlegg i denne halvdaude (men svært seigliva) husmorbloggen, lova husmori at ho skulde fortelja dykk kvar ho hev arbeidt i det Herrens år 2013, eller rettare sagt år 200 e.Iv. (etter Ivar Aasen), som no nærmar seg enden. Husmødrer i dag arbeider ikkje berre heime, veit de, nokre av dei arbeider òg ute. Denne husmori hev lagt nokre uvanleg ferdafylte månader attum seg, frå Arendal til sud til Sortland i nord, frå Bergen i vest til Elverum i aust, so no ser ho fram til å sitja inne i hòla si og skriva, attåt kledevask og anna som ho koplar hjernen av med. Men du og du so mykje ho hev sét, og so mange ho hev møtt! Visseleg er dette ingenting jamført med den ferdinga som ministrar og turnerande musikarar og yrkessjåførar og slike driv med, men noko er det då.

No er de vel heilt frå dykk av spaning, so her kjem ho: lista yver stadene/kommunane husmori hev havt arbeidsuppdrag i år (stader ho hev vore fleire gonger, er sjølvsagt nemnde fleire gonger, elles vert lista so stutt).

Og! Det må vera sagt: Husmori hev berre vore utanlands éin gong i år, då ho og maken sykla til Sverike i sumar. Det er litt som med Ivar Aasen, berre at han aldri var utanlands. Vel:

Ål i Hallingdal  Trondheim  Skien  Luster  Lærdal  Sogndal  Høyanger
Elverum  Oslo  Oppdal  Stiklestad  Trondheim  Sveio  Haugesund
Vindafjord  Skånevik  Elverum  Arendal  Kolvereid  Rørvik  Namsos
Steinkjer  Leksvik  Levanger  Oslo  Meråker  Stjørdal  Selbu  Tiller
Gjøvik  Lillehammer  Oppdal  Molde  Ålesund  Førde  Os  Trondheim
Melhus  Trondheim  Orkdal  Meldal  Røros  Bergen  Sortland  Oslo  Bærum

Ja, Bærum var prikken over i-en, tykte den sprengnynorske husmori.

fridtun (hus)morar seg: kids spessial

Ja, de såg rett: Husmori fylgjer straumdraget i samtidi og nyttar kids i stellet for for ungar, born, småtassar og dilikt. Dei som liver tett saman med husmori, veit at husmori elskar å fortelja soga um dette ordet, og no ser det jaggu ut til at høvet byd seg att! Ja, for emnet ho skal dryfta her, er just ferske verdsborgarar.

Kor som er: Ungdom i dag (og vaksne folk som prøver å verka yngre en dei er) nytter gjerne kid, kidden, kids, kidsa, venteleg etter påverknad frå engelsk. Men korleis kom kid inn i engelsk? Frå norsk. Eller nordisk då, rettare sagt norrønt. Kið heiter det i det gamle målet vårt, kid heiter det i landsmålet hans Ivar Aasen, kje heiter det i dag. So då veit de det: Kid tyder i grunnen 'geitunge' (killing = kid-ling). For nokre hundradår sidan tok engelsmennene kið inn i målet sitt, og utpå 1500-talet var det vanleg slang å nytta kid i tydingi 'menneskebarn, unge'. Og no er ordet kome inn att i norsk i den tydingi.

Men dette var no berre ein avsveiv, hovudemnet er som sagt småfolk. Husmori hev ikkje slike skapningar sjølv, men det er uråd å ikkje støyta på dei, og no kjem tvo stubbar som vonleg kann gjev dykk noko å gledjast ved denne sermerkte laurdagen i november (sermerkt av di husmori føddest på denne dagen for 26 år sidan, so det er ikkje reine slumpen at det dregst um småfolk just i dag).


FYRSTE STUBBEN
Husmori hev som kjent ein make, og denne maken hennar tek buss oftare en husmori. På bussen er det stundom kids, og stundom er dei slitsame (serleg éin unge hev merkt seg ut til no), og stundom er dei morosame. Ein dag i oktober kunde maken melda um ein unge som fylgde bodet um å tenke sjæl.

(På bussen)
Unge: Hva står det der?
Mor: «På gjensyn»
Unge: «På gjensyn»?
Mor: Ja, «på gjensyn».
Unge: Er det ikke bedre med «God gjensyn»?

Her hev med ein språknerd i emning, kommenterer maken.


ANDRE STUBBEN
Husmori er ikkje berre husmor; i haust vart ho jamvel gudmor! Eller luvemor, meir presist. Son åt ein nær ven vart døypt ein solrik dag i september, husmori fekk gleda av å taka av luva fyrr ungen skulle få vatn på skallen. Trufaste lesarar av bloggen til husmormaken hugsar vel at husmori spela ei stor rolle i ein av dei underlege draumane til maken, der husmori (òg kalla Reven) ikkje kom heim fyre di ho vilde vera med på nattverd og bønemøte. Vel, i dåpen var det jamvel nattverd, so no fekk maken sjå husmori taka del i nattverden PÅ EKTE. (Og maken er av «hedensk herkomst», so det var nog sterk kost!)

I alle fall: Husmori hev fenge løyve frå dåpsbarnmori til å leggja ut eit lite blinkskot frå dagen. Den raude veggen bak henne er sudsida av Elverum kyrkje, der husmori sjølv vart døypt og konfirmert.

fridtun (hus)morar seg: heimfrygd

Me hev mange ord for det å lengta heim (heimlengt, heimhug, heimfus, heimtrå mfl.), men husmori kjem ikkje på noko ord som målber den umåtelege sæla som vell fram og fyller likamen når me endeleg er komne heim. Difor sit ho no og held sleppfest (med te og ein neve mandlar) for nyvinningi heimfrygd, eit ord som vonleg vert til gagn og gleda for heimekjære sjeler kringum i landet.

Som de vel veit, hev husmori vore mykje burte i haust: Mest heile september og oktober fór ho ikring og forkynte evangeliet um Ivar/Iver Aasen eller preika um anna som hev med ord og mål å gjera. Det er ulikt husmori å halda på slik, «med denne vidtløftige Omflakning» (Aasen), ho som stødt hev lika seg best heime ved skrivebordet. Men so hev ho eit gildt heimland å ferdast i òg, då, det må ho berre få sagt. Når året nærmar seg enden, skal ho rekna upp alle stadene for dykk. Gled dykk!

Husmori hev høyrt um folk som plent «møter veggen» når dei kjem tilbake til «kvardagen» etter mange dagar og vikor på rundreis eller turné, men ho hev ikkje merka noko til det. Ho opna lett med litt kontorarbeid, attvinning av glas og metall, støvsuging, kledevask, meir kontorarbeid og litt skriving, og ho gjekk ikkje på veggen ein einaste gong (jamvel um skrivaren gjekk tom for blekk). «Fylgjeleg ser det ljost ut for meg, endå året er på sitt myrkaste», klukkar ho.

Og snart kjem det husmormoteinnlegg!

fridtun (hus)morar seg: moteblogg spessial

De visste nog ikkje at husmori er sers uppteki av stil i klædevegen, men det er ho. I alle fall so mykje at ho og maken hev laga både eitt og tvo innlegg der dei syner fram stilen sin, som stutt sagt er «edgy» med en twist. Lat dykk inspirera!

i gamle dagar

Lenge eg lengta, 
leita meg trøytt, 
skreiv til eg stupte, 
skalv ved tanken 
på at elskhug kjem 
når du ikkje ventar; 
når du sit der ubudd 
med open hug. 

fridtun (hus)morar seg utanfor heimen

Husmoryrket er ikkje kva det ein gong var. Innimillom koking, innkaup, filleristing, klædevask og uppvask, må husmori fara kringum i landet og preika um Aasen og målet hans for folk og fe. Til alt hell ottast ho ikkje fly, for det vert mykje av det, skam å segja. Og bilkøyring. Hau. Er det dét som er å vera «på reisefot»? Ho nyttar føtene tolleg lite, anna en til å trø på ymse pedalar. Men slik hev det vorte.

Skal husmori syta for seg sjølv, lyt ho krjupa ut av skrivehòla då og då. Visst er det leitt å tenkja på at maken må greida seg åleine i heimen, men ingen hev stroke med til no. Dessutan vert gleda ved husstellet endå større når ho hev baksa rundt frå skule til skule i mange dagar; å bretta klutar er so moro at ho mesta brest i lått! Ja-ja. Denne vika fór ho jamvel til hovudstaden og møtte ei grepa bladkvinne (eller vevkvinne?) frå NRK.no. Kva me tala um, kann du lesa her.

No skal husmori ta seg ein klunk (nei då, ei liti skeid) av den gall-beiske hostesafti si, for krimsykja fengde henne ein stad på ferdi, og vondt skal vondt fordriva. Men det er godt å vera heime litt, tykkjer ho. Etterpå skal ho snakka litt med katten.

det humpar og klekk seg

Som nettnerden kunngjorde i eit hildrande gildt innlegg tidlegare i år: Det hender me set oss godt til rettes og ser løgne filmar på youtube. Ja, endå me ter oss som gamlingar på mange umkverve (sterke motstandarar av sokalla smart phone, løyser kryssord, stoppar sokkar, plukkar molta, skriv brev for hand, stend i glaset og fylgjer med på det som ber til utanfor), er me sers glade i å sjå filmsnuttar på veven. Det finst so mykje merkelegt her i verdi, tenkjer me radt, der me sit og glåmar. I sumar slumpa me til å sjå ein snutt som sette djupe spor i hugen vår – og i ordfanget vårt.

Stutt yversyn yver ord og ordlag som no er vortne tidgjengde i heimen:

det humpar og klekk seg – brukelegt på ymse måtar, men gjerne nytta til å fortelja at stoda er jamt yver god, eller at noko gjeng som venta, eller berre at det rullar og gjeng. Kann òg te seg som spursmål: Korleis humpar og klekk det seg her, då?

tufsa seg – fyrst og fremst nytta um noko som vasar seg, ter seg toskutt og/eller fører umak på oss. Til dømes når dyna klumpar seg saman nedst i dynetrekket, eller når skrivaren skriv ut kråketær i staden for bokstavar.

dundring og brakjing i vombi – viser til ymse undersame ljod frå buken, serleg etter middag og andre tyngre måltid. Kann òg koma i motsett fall, når svolten syg.

kan godt putra litt meir – um det same som ovanfor, men ikkje fullt so høglydt.

rævapinna – lite nytta i daglegtalen, men det løyser låtten og verkar hugsvalande på tunge dagar.

attåtplunder – er ikkje heilt innarbeidt enno, men de ser det viser til plunder som kjem attåt noko anna. Eit tenkt døme er at dyna tufsar seg, og at du, medan du rister dyna, velter eit vassglas.

dalstroka innafør – brukelegt på ymse måtar, men ofta gjeld det innvolar, og serleg det som rører seg i brjosthola.

Ja, no er de nyfikne, tenkjer eg! Her er upphavet til det heile, sjå og lær:

fridtun (hus)morar seg: skrivebord spessial

«Å skrivebord, å skrivebord, å hjertet mitt for dekk!» syng husmori når ho kjem attende til skrivestova etter mange vikor på Austlandet. Lærde lesarar ser lett at husmori ikkje syg dette fagre verset av eige brjost, for i «Peppersvennvisa» syng Prøysen «å jinter, å jinter, å hjertet mitt for dekk!» Husmori likar visseleg jinter (serleg éi), men her og no dregst det um skrivebord (serleg eitt). I skrivestova – eller skrivehòla – si, hev ho eit kjent og kjært bord med ei hendingsrik soga attum seg. Hjarteleg velkomne til bolken  

fridtun (hus)morar seg med/ved/over skrivebordet sitt

De veit at husmori sit og krotar og kavar med ord dag ut og dag inn. Det er sjeldan ho husmorar seg med å turka støv av skrivebordet, eller gjev seg til å fjelga det på andre måtar – men de tarv ikkje uroa dykk, det er skikk på sakene lell. «Nei, er det eit skrivebord, skal det for fanden sjå ut som nokon skriv ved det», segjer ho til seg sjølv, og ser nøgd ikring seg. Men når ho tenkjer etter, ser det mest ut som nokon les ved bordet, ja, at dei les mange bøker samstundes, i alle fall når ho syslar med språkstubb til Dag og Tid. Då ser bordet slik ut:

So fell husmori i tankar um Ivar Aasen som laga seg eit lite ferdaskrivebord (skriveskrin/reisebord), so han hadde stell på notati sine, og eitkvart å skriva på, medan han fór kringum i landet ... Stødt skal ho draga inn han der Aasen! Ja, det skal ho, for tenk.

I alle fall: skrivebordet. I skrivande stund er husmori 25 år, og skrivebordet hev ho havt i um lag 15 år. (Kjeldegrunnlaget er tunt, so her styd ho seg til minnet.) Det var far hennar som kom med det; bordet hadde vore eitt av mange slike bord på arbeidsstaden hans, bladet Østlendingen. No skulde dei – um husmori minnest rett – få nye bord i bladstova, so dei gamle laut ut. Ja, han berga det frå dyngja! Det er sterkt for husmori å tenkja på det, at dette trauste og trufaste bordet kunde fenge slik ein vond lagnad. Ho stryk og klappar bordplata med skrivarfingrane sine.

Men ho hev visseleg gjort mykje anna hell' å skriva ved bordet! Ho hev leika med Lego og Actionman og Kinderegg-figurar, lese Donald-blad og ete laurdagsgodt, spela gitar, gjort skulearbeid (men som oftast gjorde ho leksor ved kjøkenbordet), sét film, pakka inn jolegåvor, drøymt um fast fylgje og so frametter. Her hev ho sanneleg mogna mykje. Men fullmogi er ho enno ikkje, kann me leggja til.

Då husmori var student i Nidaros, laut bordet finna seg i å vera mykje åleine. Men det gjorde nytte for seg lell: Far til husmori pla leggja post og anna til husmori der, og ein gong vart han var at taket på romet hennar lak, just fordi avisene som låg på bordet, var blaute. Ja, der kann de sjå! Men so hadde ikkje bordet nokon stad å vera. Det stod ute fyrre vetter, og bordplata vart tolleg herja. Då våren kom og husmori skulde setja bu på Vestlandet, vilde ho ha med seg bordet. Mor til husmori syntest bordet var stygt, og gav seg til å leita etter skrivebord på ikea.com og finn.no, men far til husmori slipa og lakka plata so ho vart endå finare en fyrr. Kom ikkje her og seg at mannfolk ikkje skynar seg på interiør!

Ja-ja. No er bordet ein fast fylgjesven og eit trygt grunnlag i det daglege strævet åt husmori. Her skriv ho artiklar, essay, fyredrag, reiserekningar, e-brev, husmorblogg og jamvel bøker, men korkje ho eller bordet misser bakkekontakten av den grunn. Dei likar seg her i kjellaren.

MEIR HYTTEMORO!

Ja, her kliner me til med store bokstavar, for hytteferd på seinsumaren må vera noko utav det gjævaste som finst. Då hev fjellvatnet vorte so lognt at du kann symja, ikkje berre duppa deg, og molta er jamvel mogi, i alle fall sume stader. So dei som trudde Haugum og husmori fekk nøgdi av hyttedagar tidleg i juli, må tru um att. Denne gongen fór dei i fylgje med husmor-mori, husmor-faren, yngste husmor-systeri og hunden (som òg vert kalla Sonen).

Men kva gjorde dei uppi der, undrast du. Sjå og lær:

Husmori las Menneskebonn, den fyrste boki

hans Tarjei Vesaas. Ho hev sikla etter dette

verket lenge, og ein dag i juli tok ho seg på tak

og kaupte boki hjå Norli Antikvariat. 

I år er det 90 år sidan ho kom ut!

Og merk: Det var fyrsteupplaget, og sidone

var ikkje uppskorne eingong! 

Hunden las krim i lag med mor.

So såg me litt på småe og store reinsdyr.

Sidan me hadde ferdafylgje, vart det nokre

bilæte der både nettnerden og husmori er med.

Um me skal tru lokalavisa Østlendingen, kann utsegni

«Molta er mogi!» få folk til å stå upp frå dei daude.

Me tvilar ikkje.

Utsyn frå byttekanten.

«Kodak-moment!» ropa nettnerden,

og sette seg til rettes på roti.

Hendig bytteknagg til høgre.

Husmori gaper seg ved den same roti.

No, du sit radt og undrast på kvar laugebilæti vert av? Vel, dei er skarpe og stilfulle (på eit av deim stend husmori på hendene uti vatnet, med strake bein som peikar beint til himmels), men det fær vera måte på kor mykje ein skal byda på seg sjølv. Ver med og laug sjølv!

Post hytta

I går ymta eg frampå um lækjeråd mot posthyttmatisk kvilesyndrom, som stutt sagt er den stoda du er i når du i mange dagar hev vore i fredsame strok millom bakkar og berg utmed svenskegrensa. Der er ikkje kviling det same som late dagar der likamen ligg i ro, for me kann fint driva kroppsarbeid eller leggja ut på lange fjellferder. Nei, i staden er det tale um fri frå kav og mas og asfalt og elektronikk og avtalar og det dei kallar «kamp mot klokka». Det er so stilt der, atte! 

Men kva hender når du kjem attende til meir tettbygde og annsame umråde? Etter ei heil vika med bøker og kryssord og fjellvasslaug, med lange turar i skog og mark, og kjærasten klin innåt? Det ymsar vel alt etter kva slags hug du hev, so nokon ålmenn kur finst vel ikkje. Sjølv likar eg seine skifte, mjuke yvergangar; til dømes fer eg ikkje beint frå hytta og til Oslo sentrum. Då hadde hugen vorte stygt kvesta.

Denne gongen var det nettnerden som fekk den mjukaste yvergangen. Husmori laut skriva ferdug ei tekst, og medan ho sat inne og klora og krota og glodde inn i ein skjerm, sat nettnerden ute og las. Men endå husmori sat inne, fekk nettnerden både sellskap og kjærteikn, for Kaizer låg fint ved føtene hennar. Fylgjeleg reknar han henne som ein fullverdig medlem i flokken, noko husmori set stor pris på. Nettnerden hev elles uttala at ho tykkjer denne Kaizfanten er plagsam og tett i pappen, men me trur ho likar honom lell. Litt, i minsto. 

 Lesestund med hund:

Um då Haugum og husmori var ei vika i øydemarki utan straum og verdsvev, men med mygg, makk og mykje moro

Vyrde hytteblogglesarar: Det er med tungt hjarta eg kunngjer at me no er komne til siste bolken i denne spanande soga. Laurdag 6. juli fór me ned att til Elverum, eller til siviliasjonen, dei kallar. Men innan dess rakk me å lauga, eta frukost ute (hm, åt me ute både fredag og laurdag?), lesa, sjå til ròtadroget, skriva ferdig innlegget i hyttaboki og kverka um lag 70 kleggjer, for dei òg vilde sitja i solveggen, må vita. Nettnerden nytta òg høve til å snikfotografera den lesande husmori:

For dei nyfikne kann eg melda at eg her les

Språknytt, det vesle bladet åt Språkrådet.

Meir presist: eit stykke om jubilanten 

og husguden Ivar Aasen.

Ikkje lenge etterpå kom far til husmori (for me hadde ikkje bil, so nokon laut henta). Han vølte torvtaket medan me pakka og fjelga hytta, dinæst bar det i veg. Det vart jamvel ein liten stogg med is og kaffi i Engerdal.

Me tanke på dei som no kjem til å slita med ålvorlege abstinensar: I morgon kjem eit bilæte som syner korleis du kann kurera posthyttmatisk kvilesyndrom. Gled dykk!

Um då Haugum og husmori var ei vika i øydemarki utan straum og verdsvev, men med mygg, makk og mykje moro

Me er brådt komne til den næst siste dagen av hyttedagane til Haugum og husmori: fredag 5. juli. 

Denne dagen merkte seg ut frå hine dagane, for no var det sol og (so godt som) blao himmel – heile dagen! Fylgjeleg åt me frukost ute, du og du! So fann me ei Hvor er Willy?-bok og var fullt upptekne med henne ei god stund. Då me var komne vel gjenom boki, såg me noko undersamt på bakken attmed benken: Ein flokk maur hadde kverka ein makk (eller funne ein som alt var daud), og no var dei i full gang med å klyppa honom i bitar og bera liket burt til tuva. Trottuge krek! PS. Ida ofra nokre rosiner til deim.

Då me kjende oss ferduge med maur-glaningi,

sprang me ein tur. Dinæst var det lauging, sjølvsagt.

Nettnerden herde seg og sumde, til og med!

Vasskalv, kallar me slike.

Husmori sumde òg litt. Eller, det er snaudt 

40 centimeter djupt der ho er, då. Merk òg at

i tillegg til laugingi på denne lange og lokkande

sandstrondi, tok me morgonlaug ved 

båtplassen nedanfor hytta mesta kvar dag.

Utpå ettermiddagen drog husmori aggregatet i gang.

Då steikte me vaflar, drakk øl og løyste eit

påskekryssord (med stolen som skrivebord?).

Det var skiftarbeid: steik tvo plator, so løyser

du kryssord til ho hi hev steikt to, osb.

Ingi sak å vera husmor i slik ein heim!

Um då Haugum og husmori var ei vika i øydemarki utan straum og verdsvev, men med mygg, makk og mykje moro

Vel, godtfolk, i dag dregst det um torsdag 4. juli. Dagen opna med at nettnerden sa noko slikt som: «I dag vil eg ha ein roleg dag heime og stella myggstikki.» (Ordet myggstikkrestitusjon var fulla òg nemnt.) Som sagt, so gjort!

 Litt utpå fyremiddagen gjekk ho ut 

og gav seg til å samla treskjegg. 

Summe stader laut riva fram.

Stilfullt!

Dinæst fann ho nokre gamle furegreiner.

De undrast vel på kva ho emna på?

Vel:

EIT RÒTADROG!

Eller drogus ròtus, som det rette artsnamnet er.

Sjå, hale og allting!

Det var kjærleik ved fyrste augnekast!

Husmori, som hadde sete på rauvi inne medan

Haugum pusla med ròtadroget, måtte ut og lufta skroget.

Då tok ho dette bilætet av Fjellgutusjøen,

frå toppen av fjellryggen Herbensen (984 m), som

fridtunane gjerne kallar Hermansen, Pettersen osb.

På vegen heim laut ho brøyta seg gjenom ein tamreinsflokk.

Næste gong skal dei få eit Trygg Trafikk-hefte.

Um då Haugum og husmori var ei vika i øydemarki utan straum og verdsvev, men med mygg, makk og mykje moro

Den nervepirrande soga om dei tvo turtelduvone (som anonym husmor-mor kallar oss) held fram. Denne gongen skal de få sjå kva som hende onsdag 3. juli.

Her hender det då ingen ting, tenkjer de. Jau då!

Haugum hev nett søkkt seg ned i Fjellgutusjøen.

(Utan ein tråd, tradisjon tru.)

Meir fisking, her i sørenden av Yttersjøen.

Merk: Nettnerden ber Dale-genseren som husmori fekk

av Skiforbundet fyrr ho fór til ungdoms-OL i Slovenia.

Trøytt husmor koplar av med Pondus

(men her er ho mest uppteki av fotografen).