tirsdag 22. januar 2008

det spirer og gror

Det er ikkje stødt eg flirer åt tekstene me hev på litteraturteori-pensumet. Skrivarane legg vinn på at unge, halvrøynde lesarar skal skyna so lite som råd. Helst ingen ting. I dag laut eg flira, jamvel um det var mykje eg ikkje skyna. Likevel, her skal de få sjå nokre "målvokstrar" som Silje og eg hyggja oss med. Dei er skrivne av Walter Benjamin i stykkjet "Fortelleren". Ikkje eitt vondt ord um artikkelen, men det er ikkje ofte eg finn sovorne metaforar og samanlikningar i fagtekstene eg les:


"Visdom er råd vevet inn i det levende liv. [...] sannhetens episke side, visdommen, dør ut."

"Kjedsomheten er drømmefuglen som klekker ut erfaringens egg."

"I dag befinner borgerne seg i et rom som aldri har vært nær døden, evighetens tørkerom,"

"Døden opptrer i den like regelmessig som mannen med ljåen i prosesjonen rundt domkirkeuret ved middagstider."
Middagstider?!


Benjamin fortel um den tidi då mennesket trudde det kunde liva "i harmoni med naturen", det Schiller kalla "den naive diktnings tid", og skriv at forteljaren i dag

"verner trofast om den, og hans blikk beveger seg ikke fra urskiven som prosesjonen av skapninger beveger seg foran, og der døden har sin plass som anfører, eller, om man vil, som den siste ynkelige etternøler."

(eg fær ikkje sett dette i hop so det gjev meining! Eg skal lesa det um att og um att, so fær me sjå.)


Eg tykkjer dette er vinnaren:

"Ordspråk, kunne man si, er etterlevinger som står på de gamle historiers plass, der moralen slynger seg om en gest som eføyen om en mur."


Jau. Då veit de kva eg hev å strida med. ;)
God tydagskveld!

søndag 6. januar 2008

Mor mi

Mangt og mykje er uvisst um folk og fe, men eitt veit eg: alle hev ei mor. (Eg hev ikkje trui på slik kloning.)

Mødrar kann vera av ymse slag, men slik er det då med alt. Mor mi er, takk vere, av det gode slaget. Ho er varm og snild og hugblid, og verjar oss andre i huset godt. Frå alt som måtte koma på. Mor mi brukar ikkje like mykje tid på gamle bøker og "djup" litteratur (det kann eg segja utan at ho vert arg), men ho vert stødt glad når eg sender nokre linor i posten. Og det hender sumtid. Tidlegare i haust kom det eit par vers skrivne av Arne Garborg, hovdingen sjølv, og eg tykkjer dei kann gjevast til mange mødrar, ikkje berre mi. So, um de veit nokon som vert glad for desse ordberingane, er det berre å "køyra på". Hoi!

No sted ho steller i kjøken-krå,
ho mor;
ho er so gamall, ho er so grå,
ho mor.
Å var eg katten i mjuke skinn,
som kjæle fær seg som barnet inn
til ho mor.

[...]

Ho gjeng på tun i den stille gard,
ho mor,
med kvìke sporv i sitt fotefar,
ho mor.
Å var eg sporven so glad og lett,
som høpp og dansar og sprett og skvett
um ho mor!

[...]

Men gikt ho fær, som i ryggen flyg,
ho mor,
når vinden kald gjenom kjøken syg,
ho mor.
Å var eg døri gamall og fæl,
eg tett meg stengde og livde vel
um ho mor.

Eg veit so vel kva ho tenkjer på,
ho mor,
når der ved gruva ho mødd må stå,
ho mor.
So tidt go gløymer sitt træl og mas
og stirer ut gjenom kjøkenglas, -
gjer ho mor.

[...]

Og alt er framandt og nytt og vondt,
du mor!
det stirer kaldøygt ikring meg rundt,
du mor!
Her er kje liv som eg fritt kann tru;
og ingin einaste er som du, -
du mi mor!

Å tru den tidi fekk rundt seg snutt,
du mor!
Eg reknar time og kvar minutt,
du mor!
Å kunne eg stige med sjumils-stìg
og sitja ei ørliti stundt hjå deg,
du mi mor! -


(tekne frå bolken "Veslemøy ventar" i Haugtussa)

Merknad: Mor mi hev ikkje gikt. Og eg vil gjerne verta sporv, um nokon kann hjelpa meg med det.


Og! Godt år til dykk alle i hop!