annus incredibilis

For tvo vikor sidan skreiv eg i eit jolebrev åt ein ven at eg i grunnen var glad for at 2011 nærma seg enden. So fortalde eg kvifor eg såg det slik: Dette året hev vore so hendingsfullt og underlegt og skilsetjande, og det er ikkje godt å segja kva meir dette året kunde ha bjode på, um det var lengre.


So nærma vika 52 seg, eg slo meg til ro og tenkte at no er det jol, no er det fred - vel, so vart det ikkje ei heilt vanleg jol heller. Stormen fór visseleg ikkje alt for fælsleg åt med oss innlandskrabbane på Austlandet, men me er ikkje uvitande um at mange andre fekk høgtidi skipla av villvêret. Til dømes det hardt prøvde skyldfolket vårt i Flo-bygdi, som no er innestengt av ras på ymse sidor. 2011 kunde bjoda på meir, med andre ord. Vonleg er det siste krampetrekkjing, dei kallar, ja, lat det vera so.


Eg skal ikkje rekna upp stort og smått som hev hendt dette året. Hovuddragi hev de greida på sjølve, og det som høyrer kjenslelivet til, bør fulla helst få halda seg der. Eitt hev eg hug til å nemna: Skreiv ikkje eg alt i februar at det var noko undersamt ved dette året? I minsto var januar rar, og slik heldt det berre fram. Eg smyr ikkje tjukt på eller blæs upp slikt som i grunnen er smått - nei, på alle umkverve var 2011 sermerkt, uvanlegt. For meg, for landet, for utlandet.


Kann henda er det ei vonlaus bøn, men eg vågar voni: Måtte 2012 verta eit vanlegt, fredsamt, stilt - ja, beint fram keidsamt år. Det vøre godt.

tri frå frikar

I haust hev eg havt snaudt med tid til å sitja med nasen i ei bok og lesa berre for hyggja. Lesa berre fordi det er gildt og gjer godt, ikkje fordi eg skal noko med det. Endå er det sume bøker eg tek fram då og då, gjerne bøker med einskilde dikt og stykke som eg tykkjer godt um og stundom fær brennhug til å lesa um att. Når dagen er tung som ein potetsekk, kann nokre velskrivne sidor knipsa burt byrdi som var ho ein mygg. Ikkje til å tru! Helst er det gamle stykke eg les, men sume nye tekster hev òg same verknaden. Til dømes fyrste luten av Frikar (2010) av Tarald Stein. Desse dikti råkar ein burttrengd og varnæm streng i meg, her er eitkvart som tek til å bivra - men ikkje spyrr meg kva det er. Dikti fær heller tala for seg. Som her, frå sidone 14, 15 og 19:


Ei dør opnar seg
der inne sit barndomen
peikar feil veg


Eg lèt att døra
for ikkje å kome i klem


*


Eg synest ikkje
Kroppen sperrar for innsikta
Eg ropar ikkje at eg er her
er ikkje sikker


*


Ingen arkeolog skal børste støvet
av mine knoklar
telje ribbein
måle hofter
stille meg ut
som kvinne


*


Nei, ikkje det. Still meg ut som hund, som katt, som fugl, som fisk, men ikkje dét. Ikkje kvinna. Kvennmaðr kan de stilla meg ut som. Norrønt for 'kvinnemenneske'. Kvinnemann, etter dagsens rettskriving. Heller det, godtfolk. Heller det.