samandrag

Dagane dreg seg i hop no,
krøkjer seg saman til små
ballar som berre trillar og trillar,
runde og glatte.
Ikkje som store askar med tid som skal fyllast.
Ikkje som lange linor med byrjing og ende.

Og det er ikkje myrkret.

Nei, det er ikkje myrkret som sig på
og segjer at no kjem det haust, no kjem det vetter,
det er berre å bu seg til fyrst som sist,
no er dei lange dagane farne.
Nei, myrkret kann berre koma,
det er godt for deim
som likar seg i skjol, det, myrkret.

Nei, for dagane dreg seg i hop
når innehaldet æser ut.

Når folk og gjeremål stend som på rekkja,
når meiningsløysa frå juli kjem lenger undan,
når verdi kjem i gang,
når skallen kjem i gang
når det som var burte og i svevn kjem att,
når alt er i rørsla,
når halvsløkte voner vert kveikte

berre fordi:

No byrjar det att.

stol-leiken

«Falla millom tvo stolar», er det noko som heiter. Det kann vera vondt, både for hjartat og rauvi, men det kann òg gjeva hovudet litt å bryna seg på: Kvar skal eg sitja no?

Det finst tvo slike stolar som «vanlegt folk» sit greidt på. Dei sit so stødt og godt at dei radt trur det er uråd å falla millom. Det finst tvo stolar, tenkjer dei, og anten sit du på den eine, eller so sit du på den andre.

Desse stolane heiter kyn (kjønn på sidemålet). Eller meir presist: hannkyn og hokyn. Og kva finst millom deim?

Inkjekyn, kann henda. I minsto er det slik me gjer det i mållæra:
Han - ho - det. Ein - ei - eit. Hannkyn - hokyn - inkjekyn.
Maskulinum - femininum - nøytrum (lat. neutrum, 'ingen av tvo').

Ord kann fint vera inkjekyn, men kann folk vera det? Hev det noko å segja at inkjekyn - «inkje kyn» - er ei slags avvising, eller neitting, av kyn?

Ég veit það ekki, som islendingen segjer. Hadde det vore ein stol millom hannstolen og hostolen, hadde eg sett meg der på flygande flekken. Jau då, jau då, eg hev visseleg skrive um dette emnet fyrr. Men so lenge eg ikkje finn denne millomstolen, er eg dømd til å vera på leiting etter 'n. Trongen til denne stolen melder seg rett som det er. Til dømes når eg skal svara på spyrjeundersøkjingar, og eg fyrst vert bedi um å gjeva «bakgrunnsinformasjon». Alder, bustad og slikt er greidt å svara på, men kva når eg skal setja kryss for um eg er «mann» eller «kvinna». Kvifor finst det ikkje ei rute som heiter «veit ikkje» eller «anna»?

Svaret gjev seg sjølv: Fordi dei som laga undersøkjingi sit godt på ein av stolane. Dei er ikkje eingong firkanta i hovudet, dei er tvokanta. Og me som er litt rundare av oss, er nøydde til å trilla kvilelaust ikring utan nokon stad å finna feste. Finst det feste i det heile?

I Nepal, og sume andre stader, hev dei «innført» eit tridje kyn, eit kyn midt-i-millom, eit som korkje er hann- eller hokyn. Dei hev teke i bruk det personlege pronomenet hin, skriv LLH, men eg mistenkjer at dette er ei norsk utgåva av ordet (etter mynsteret han og hun). Um hin er den nepalske formi, er det sjølvsagt greidt, men um det er ein freistnad på norsk umsetjing, er det ulaglegt: hin er som kjent hannkynsformi av det peikande pronomenet hin - hi - hitt, og det tyder 'den andre (av tvo)'. Og hin skulde vera det tridje!

Same kva: Tanken er god - uvanleg god - og de tek poenget.
Hev nokon ein stol å låna meg?